Depremden iki sene sonra konteyner kentte kadın olmak: Güvenlik, hijyen, geçim mücadelesi

featured
Fotoğraf: Kıvılcım Eftelya/Evrensel
Paylaş

Bu Yazıyı Paylaş

veya linki kopyala

Maraş merkezli depremlerin üzerinden iki sene geçmişken binlerce yurttaş halen konteyner kentlerde. Kadınlar 21 metrekarelik konteynerlerde yaşam kurmaya çalışıyor.
Maraş merkezli 6 Şubat depremlerinin üzerinden iki sene geçmiş olsa da deprem illerinde yurttaşlar konteynerlerde yaşamını sürdürmeye çalışıyor. Soğuk, konteyner yangınları, internet kesintileri… Konteyner kentlerde 2 senedir sorunlar hiç bitmiyor. Kadınlar içinse tüm bu problemlere bir de güvenlik kaygıları ekleniyor. Depremin ikinci yıl dönümü yaklaşırken Malatya Samanköy Konteyner Kent’te yaşayan kadınlarla güvenlik, hijyen gibi sorunları konuştuk. 

KADINLAR GÜVENCESİZ ÇALIŞIYOR, ŞİDDET GÖRÜYOR

Eşi ve 2 çocuğuyla konteynerde kalan Sema, bir okulda hademe, iş gücü uyum programı kapsamında, haftada 3 gün ve sigortasız çalışıyor. 10 bin TL ücreti var. Eşi de bir şeker fabrikasında hamallık bölümünde çalışıyor. İki çocuğundan biri liseli, diğeri ortaokul öğrencisi. Kızının okuduğu lisede çalışan Sema, “Sabah okula servisle gidiyorum. Kızım birlikte sabah 6’da yola düşüyoruz. Sırf servise yetişmek için. Otobüs parası, biliyorsunuz dünya para. Aldığım 10 bin TL’nin yarısı yola gider yoksa. Okuldan da koştur koştur geliyorum yemek derdine düşüyorum. Çok bir yere de çıkmıyorum evden işe, işten eve…” diyor.

Sema’ya göre konteyner kentte en önemli sorunlardan biri güvenlik. Artık konteyner kentte bir güvenlik görevlisi yok çünkü toplum yararına program (TYP) ile çalıştırılan güvenlik görevlisinin programda süresi dolunca konteyner kent güvenliksiz kaldı. Sema konteyner kentte yaşananlar, “Kendi halimize bırakıldık. Kapının önündeki halı, terlik, çöp kovası çalınıyor. Şofbeni, kliması çalınanlar var. Şikayetçi oluyoruz, bize ‘Ne yapabiliriz’ diyorlar. Kavga dövüş çok oluyor. Silahlar patlıyor, bıçaklanmalar oluyor” diyor. 

Sema’nın yakındığı bir başka konu ise konteynerlerde özel hayata ilişkin bir ayrımın kalmamış olması. Sema’ya göre banyoda ya da giyinirken dahi bir gizlilik yok: “Yüksek sesle konuşsan yan tarafta duyuluyor. Mesela eşimle tartışıyorum, komşu ‘Sen kavga mı ediyordun’ diye soruyor.” Yaşam Holding, depremin ardından konteyner kentte bir kreş inşa etmişti. Ancak Sema, bunun oldukça yetersiz olduğunu söylüyor: “Yapılmış olsun diye yapıldı. Kendi reklamlarını yaptılar o kadar. Orada çocuklar en fazla birer saat kalabiliyor.”

Aynı holdingin bir de psikolog getirdiğini söyleyen Sema, kadınlara verilen hizmetin niteliğini, “Psikolog geliyordu, kapının önünde ya da sokakta kadınlara ‘Eşinden dayak yiyor musun?​’ gibi sorular soruyordu. Kaç tane kadın sokakta şiddet gördüğünü söyleyebilir ki? Bir kadın şiddet gördüğünü ya da cinselliğini öyle konuşamaz ki. Depremden sonra çok fazla kadın şiddet gördü” diyor. 

KONTEYNERLERDE SU KESİLİYOR, LAĞIM PATLIYOR

Halime ise aynı konteyner kentte ailesi ile yaşıyor. 21 metrekarelik konteynerde yaşayamadıkları için çoğu depremzede gibi konteynere 1 metre 10 cm’lik bir kapalı alan daha yaptırmışlar. Ancak yine de konteyner koşullarında yaşam iyileşmiyor. Halime’nin konteyner koşullarına dair ilk anlattığı hijyen oluyor; “Su kesintileri çok sık yaşanıyor. Bulaşıklar kokuyor, çamaşırlar kokuyor. Bizim bu tarafta lağım patlıyor. Şikayet ettik ama hiçbir şey yapılmadı” diyor. 

Banyoyu kullandıkları zaman dahi konteyner içinde su sızıntısı yaşanıyor. Duş alırken tüm konteyneri havlularla kaplıyorlar. Temizlik malzemeleri ise bütçeyi çok zorluyor: “Kimimiz bu nedenle temizlik ürünlerine erişemiyoruz. Bit sorununu defalarca yaşadık. Bende, çocuklarda görüldü. Kadınlarla oturduk birbirimizin saçından bit ayıkladık. Çocukken hiç bitlenmedim, bitle burada tanıştım.” 
Özel hayatının olmadığından yakınan Halime, “Normalde içeride başörtüsü takmıyorum. Ama burada konu komşu, herkes benim saçımı görüyor. Ortadayız resmen. Ne kadar örtünebilirsin? Yazın mesela çok sıcak. Rahat rahat kısa kollu, şort giyinemiyorsun” diyor. 
Suların sık kesildiği dönemde konteyner halkının eylemler yaptığından bahseden Halime, “Eylemler sonrası su sorunu çözüldü. Ben yazın günlerce elektriğin de kesilip gelmediğini biliyorum. Ama burada çok fazla eylem yapıldığı, tepki gösterildiği için bu kış olmadı” diye anlatıyor.

“GEÇİMİMİZİ SAĞLAYABİLSEK KONTEYNERDEN ÇIKARDIK”

Sakine de konteyner kentteki güvenlik sorunundan bahsediyor. Güvenlik görevlisinin olmayışının herkesi tedirgin ettiğini anlatan Sakine, “Markete bile korkarak gidiyoruz. Dışarıya çıkıyorsun laf atıyorlar, içeriye giriyorsun iki göz oda. İster istemez canın sıkılıyor. Çocukları dışarıya çıkarmaya korkuyorsun” diyor. Konteynerlerdeki bir diğer sorun da fareler. Sakine, neredeyse her konteynerde fare sorunuyla uğraşıldığını anlatıyor.

Sakine, bize bir gününün nasıl geçtiğini anlatıyor. Sabah kalkar kalkmaz kahvaltı hazırlığına başladığını, çocuğu yerde uyuyorsa onu kaldırmak zorunda kaldığını söylüyor çünkü geçeceği alan kısıtlı oluyor. Yemekle, ev işiyle uğraştığını anlatan Sakine, “Zor bela yemeği yiyip kaldırıyorum. Bir misafir çağıracakken elli defa düşünüyorum. Biri gelecek mi korkusu oluyor içimde çünkü yerim dar. Onun dışında bir aktivite yapamıyorum. Sonra akşam yemeği derken gün bitiyor zaten. Eşimin işine bağlı olarak haftada 1 ya da 15 günde bir bazen komşuya okey oynamaya gidiyoruz” diyor. 

Deprem sonrası psikolojik tedaviye başladığını söyleyen Sakine, “15 günde bir hastaneye gitmem gerekiyor. Ama 3 aydır gidip gelemiyorum hastaneye. Ben 2 minibüs değiştirip gidip gelmek zorundayım. Ancak bir yandan da iki küçük çocuğum var, eşim de çalıştığı için onlarla gitmem gerekiyor. Bunu çocuklarla yapmak çok zor. Önceden hastanenin o tarafa minibüs vardı, şimdi onu da kaldırdılar” diyor. 
Son olarak Sakine, “Eşimin maaşı düzgün olsaydı, geçimimizi sağlayabilecek durumda olsaydık, kesinlikle konteynerde kalmazdık. Burada kalanların çoğu da böyle zaten. Geçimini sağlayamayan insanlar burada oturuyor” diyor. 

Kaynak: Evrensel / Kıvılcım Eftelya

Uygulamayı Yükle

Uygulamamızı yükleyerek içeriklerimize daha hızlı ve kolay erişim sağlayabilirsiniz.